Ysgogi a Gweithredu
Ar 10 Tachwedd 2023, cynhaliodd y Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol ddigwyddiad ddweud straeon ‘Ysgogi a Gweithredu’ i bob un o’i bartneriaid i ddysgu mwy am ddweud straeon, a rhannu eu gwybodaeth a’u profiadau, a ariannwyd gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru a Llywodraeth Cymru. Croesawodd y Cynghorydd Dilwyn Morgan bawb i’r digwyddiad cyn i Dr Nick Andrews o Brifysgol Abertawe rannu cyflwyniad ar y fethodoleg Datblygu Arferion Llawn Tystiolaeth (DEEP). Gellir dod o hyd i negeseuon yn amlygu agweddau o ddigwyddiadau’r diwrnod ar X (Twitter gynt) drwy ddilyn yr hashnod #storytelling23.
Rhannwyd amrywiaeth o straeon yn ystod y bore, gan arddangos sut mae straeon yn datblygu ein dealltwriaeth o gymhlethdod pobl, a pha mor bwerus all straeon fod ar gyfer newid ffyrdd o feddwl, a chymell ac ysbrydoli ein hunain ac eraill. Mae rhai o’r straeon a rannwyd ar gael ar Youtube:
The Rainbow Foundation – Julia, stori defnyddiwr gwasanaeth
Georgie Steele – Stori rhiant a gofalwr di-dâl
Rhannwyd enghreifftiau pellach i ddangos y ffyrdd gwahanol y gellir defnyddio straeon, roedd hyn yn cynnwys cefnogaeth sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn ac mewn diwylliannau caeedig. Ap i gefnogi iechyd meddwl yw ForMi. Mae’r ap hwn yn helpu i gynllunio gan ganolbwyntio ar yr unigolyn a chofnodi canlyniadau ar gyfer unigolion sy’n derbyn cefnogaeth wedi’i thargedu, gan alluogi’r defnyddiwr i rannu eu stori a chymryd rhan mewn sgyrsiau am bethau sy’n bwysig iddyn nhw, yn seiliedig ar eu cryfderau a’u dyheadau ar gyfer y dyfodol. Mewn diwylliannau caeedig, roedd straeon yn galluogi pobl i rannu’r pethau nad ydynt yn cael eu gweld a nodi profiadau na fyddai wedi cael eu datgelu drwy arolygon safonol, er enghraifft, mewn un cartref, ni chaniatawyd i breswylydd aros yn eu gwely tra roeddent yn sâl ac nid oeddent yn cael ymwelwyr heb roi 24 awr o rybudd.
Yn ystod y prynhawn, cafwyd dewis o 3 gweithdy:
- Naratif Cyhoeddus – Prifysgol Wrecsam
- Adegau hudol/newidiadau sylweddol – Prifysgol Abertawe a Bangor
- Profiadau bywyd ac adrodd cymunedol – Prifysgol Caerdydd.
Mynychais y gweithdy naratif cyhoeddus. Roedd yn amlygu pŵer naratif ar gyfer ennyn ymateb emosiynol, a sut gall rhywun fod yn arweinydd drwy gyfathrebu eu stori i sicrhau newid. Disgrifiwyd tair elfen allweddol i ddatblygu eich stori er mwyn annog eraill i weithredu; mae’r cwestiynau hyn yn helpu i ymgorffori’r elfennau hyn:
- Beth yw eich angerdd?
- Beth fydd yn gwneud hyn yn fater brys i bobl rŵan?
- Pa werthoedd sy’n ein cysylltu ni?
Mewn trafodaeth, cafwyd ambell i gwestiwn a sylw diddorol, rwyf wedi nodi rhai ohonynt isod a allai fod yn ddefnyddiol wrth drafod y ffordd orau i ddefnyddio straeon.
Sut allwn ni gasglu a gweithredu ar straeon bob dydd, y tu hwnt i weithgareddau casglu straeon?
Mae’n rhaid i ni ystyried sut i weithredu ar y straeon hyn, er mwyn sicrhau pwrpas iddynt.
Mae’n rhaid i ni sicrhau fod gennym y bobl gywir o amgylch y bwrdd i wneud gwahaniaeth.
Un safbwynt yn unig yw stori, mae’n rhaid i ni ystyried safbwyntiau gwahanol i gael y darlun llawn, defnyddwyr gwasanaeth, staff a gofalwyr, ond mae’n rhaid i ni hefyd gydnabod fod bob stori yr un mor ddilys â’i gilydd.
Gellir ysgrifennu, adrodd, neu fynegi straeon drwy ddawnsio, lluniau neu ganu. Gellir defnyddio straeon byr i gyfleu adegau bychain.
Dylid ystyried caniatâd i rannu straeon, sut cânt eu defnyddio, eu rhannu, neu eu cadw’n ddienw.
A yw pobl yn barod i wrando? Beth am flinder a dadsensiteiddio mewn perthynas â straeon?
Er bod perygl i rai straeon gael eu camddefnyddio i ddadlau safbwyntiau gwahanol, mae’r un peth yn wir am ystadegau neu fathau eraill o ddata.
Er bod y diwrnod wedi amlygu pŵer straeon, mae hefyd wedi amlygu’r angen am, a gwerth, mathau eraill o ddata, felly hoffwn gloi gyda’r dyfyniad isod a rannwyd.
“Educating the mind without educating the heart is no education at all.”
Aristotle
