Cynhaliwyd ymchwiliad i archwilio’r testun cynhwysiant digidol. Roedd yr ymchwiliad yn canolbwyntio ar; rwystrau cynhwysiant digidol, pwy sydd yn wynebu’r perygl mwyaf o gael eu rhwystro, argymhellion i leihau allgau a bod yn fwy cynhwysol; a rhestr o astudiaethau achos enghreifftiol o brosiectau i gefnogi cynhwysiant digidol.
Mae adroddiad llawn yr ymchwiliad ar gael i’w lawrlwytho isod.
Rhwystrau sy’n atal cynhwysiant digidol
- Mynediad – rhyngrwyd, offer, fforddiadwyedd
- Hyder – gallu, diogelwch
- Sgiliau ar-lein – sgiliau gwael
- Ysgogiad – ddim yn gweld perthnasedd / angen
- Dyluniad – hygyrchedd, defnyddioldeb, cymhlethdod
- Ymwybyddiaeth – gwasanaethau, cynnyrch a chefnogaeth
- Iaith – ddim yn Gymraeg / iaith gyntaf
Perygl o allgau digidol
Mae rhai carfannau o’r boblogaeth yn fwy tebygol o gael eu hallgau’n ddigidol nag eraill, sef:
- Pobl hŷn
- Rhai sydd ar incwm is/ yn ddi-waith / yn derbyn budd-daliadau
- Tai cymdeithasol
- Pobl ag anableddau
- Llai o gymwysterau addysgol
- Byw mewn ardal wledig
- Digartrefedd
- Rhai lle nad Saesneg yw eu hiaith gyntaf
- Ffoaduriaid a cheiswyr lloches
- Dim plant ar yr aelwyd
- Hyder mewn llythrennedd cyffredinol
Argymhellion i wella cynhwysiant a lleihau allgau
- Angen dulliau amgen (dros y ffôn, wyneb yn wyneb, cymorth)
- Hyfforddiant sgiliau digidol (cefnogwyr, cefnogaeth rhyng-genhedlaeth, cefnogaeth cyfoedion, gweithlu)
- Technoleg gynorthwyol, hygyrchedd yn rhan ohono
- Darparu mynediad (cysylltiad di-wifr, dyfeisiau)
- Codi ymwybyddiaeth o gefnogaeth
- Cyd-ddylunio
- Cydweithio gyda sefydliadau eraill (ymgorffori mewn gwasanaethau lleol / cefnogaeth)
- Annog pobl i ddefnyddio technoleg yn arloesol.
- Nodi a thargedu’r rhai â’r angen/diddordeb mwyaf
- Canolbwyntio ar unigolion, nodau bach a chefnogaeth barhaus (deall rhwystrau)
- Cynhyrchu diddordeb / canfod diben a hyfforddi i wneud hyn
- Cynnwys teulu / gofalwyr rhai gydag anableddau dysgu
- Magu hyder ac ymddiriedaeth
- Cydnabod pwysigrwydd cynhwysiant digidol
- Hawdd ei ddefnyddio, dyluniad hygyrch
- Cysylltedd mewn ardaloedd gwledig
- Cefnogaeth wedi’i dargedu ar gyfer y rhai sy’n anodd eu cyrraedd; siaradwyr Cymraeg, grwpiau ethnig lleiafrifol, LHDTC+
- Cludiant i dderbyn cefnogaeth
- Efallai y byddai’n well gan bobl hŷn dderbyn sesiynau dynodedig
Astudiaethau achos cynhwysiant digidol
Cefnogaeth benodol ar gyfer y rhai gydag anableddau:
- Anableddau Dysgu Cymru – wedi datblygu cwrs newydd ar gyfer y rhai gydag anableddau dysgu
- Opening the door to possibilities – cyfuno cysylltiad cymdeithasol gyda sgiliau digidol ar gyfer pobl gydag anableddau deallusol
- Cronfa Digital Lifeline – dyfeisiau am ddim, cefnogaeth data a digidol ar gyfer rhai gydag anableddau dysgu
- ORBIT – cynllun byw â chymorth yn cynnwys hyfforddiant / cefnogaeth sgiliau digidol
- Mencap Connected Living – technoleg i wella annibyniaeth ar gyfer pobl gydag Anableddau Dysgu
- Clevercogs – wedi’i ddylunio i gynyddu cyfranogiad digidol ar gyfer oedolion sy’n derbyn pecynnau gofal
Cefnogaeth benodol ar gyfer pobl hŷn:
- Llysgenhadon Cynhwysiant Digidol – cefnogi pobl hŷn i ddatblygu sgiliau
- Digital Buddies Salford – gwirfoddolwyr iau yn hyfforddi pobl hŷn
- Sunderland Age UK – rhaglen sgiliau digidol yn seiliedig ar anghenion ar gyfer pobl hŷn
- One Digital Age UK – cefnogwyr digidol sy’n cefnogi sgiliau digidol pobl hŷn
- Ageing Better Isle of Wight – gwella sgiliau’r rhai dros 50 oed i ddefnyddio dyfeisiau a chael mynediad at y rhyngrwyd
Cefnogaeth benodol ar gyfer y gweithlu:
- Digital Boomers – gwella sgiliau gweithlu iechyd a gofal cymdeithasol
Cefnogaeth benodol mewn iechyd meddwl:
- Community Connector – Mind Salford yn ymgorffori elfennau digidol i sesiynau iechyd meddwl.
- NAViGO – asesiad o anghenion cynhwysiant digidol a dangosfwrdd (iechyd meddwl a gofal cymdeithasol)
- Community Connector – yn gysylltiedig â Mind Aberystwyth i dderbyn diddordeb; Side by Side Cymru, menter cefnogi cyfoedion, a My Generation, rhaglen gwydnwch a lles rhai dros 50 oed.
Enghreifftiau o astudiaethau achos eraill:
- Cael y Fro Ar-lein – cydweithrediad rhwng sefydliadau lleol
- 100% Digital Leeds – gwaith traws-sector i ddarparu rhaglenni cyllid a chefnogaeth
- Creu Menter – Rhaglen cefnogwyr digidol yn croesawu amrywiaeth
- TechMates Wigan – cefnogaeth sylfaenol un i un dros y ffôn, mewn galwad fideo neu wyneb yn wyneb
- Gwasanaeth Cymorth Digidol – sesiynau unigol neu mewn grŵp yng nghartrefi pobl neu mewn lleoliadau cyhoeddus
- Canolfannau Iechyd Digidol – llythrennedd digidol ac iechyd yn y gymuned, a lles hefyd; ASHA (ceiswyr lloches / ffoaduriaid), Seaview (digartref ac iechyd meddwl), a Gwasanaeth Llyfrgell Leeds (dementia).
- Gaunless Gateway Big Local – wedi nodi bod dynion sengl sydd mewn llety a rennir yn aml yn mynd heb gysylltiad rhyngrwyd, felly wedi canolbwyntio ar gefnogi lleoliadau di-wifr lleol.
- Big Local Central Jarrow – yn darparu dyfeisiau / rhyngrwyd ond problemau gyda chostau a’r gallu i dyfu
Sylwer nad yw’r canlyniadau hyn yn gynhwysfawr ond maent yn darparu trosolwg o destunau.